మద్యం రెవెన్యూ గ్రోత్ రేట్..

రాష్ట్ర ఖజానాకు లిక్కర్ ద్వారా వస్తున్న ఆదాయం ఏటా పెరుగుతోంది. రాష్ట్ర బడ్జెట్ పరిమాణం మరియు సొంత ఆదాయం పెరిగినా, మద్యం వ్యాపార ద్వారా సమకూరే ఆదాయం విపరీతంగా పెరిగింది. మద్యం వ్యాపారం ద్వారా రాష్ట్ర సొంత ఆదాయంలో దాదాపు 20% వస్తోంది. కరోనా సమయంలో కూడా ఈ రంగం ఆదాయంపై ప్రభావం లేకపోవడంతో, కాగ్ (కంప్ట్రోలర్ అండ్ ఆడిటర్ జనరల్) వివరించింది. రాష్ట్రం ఏర్పడినప్పటి నుంచి, ఈ రంగం వృద్ధి రేటు సగటున 15% కన్నా ఎక్కువే ఉన్నదని పేర్కొంది. 2021-22 ఆర్థిక సంవత్సరంలో రాష్ట్ర స్వయంఆదాయం 61.49% పెరిగితే, మద్యం ఆదాయం 85.56% వృద్ధి సాధించింది. ఇది ఎక్సయిజ్ పన్ను ద్వారా వచ్చిన ఆదాయం మాత్రమే, దీనితో పాటు వ్యాట్ ద్వారా కూడా అదనపు ఆదాయం సమకూరుతుంది. ఈ విషయాలను కాగ్ ఆడిట్ రిపోర్టులో వెల్లడించింది.

ఐదేండ్లలో డబుల్

జీఎస్టీ, వ్యాట్, మైనింగ్, స్టాంపులు-రిజిస్ట్రేషన్లు, మోటారు వాహనాల పన్ను, నాన్-టాక్స్ రెవెన్యూ ఇలా ఎన్నో రూపాల్లో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఆదాయాన్ని సేకరిస్తుంది. కానీ వాటిలో ఎక్కువ భాగం లిక్కర్ వ్యాపార నుండి వస్తోంది. 2017-18లో ఎక్సయిజ్ ఆదాయం 16.67% వృద్ధిని నమోదు చేస్తే, 2022-23 నాటికి 21.56% పెరిగింది. 2017-18లో ఎక్సయిజ్ ఆదాయం రూ. 9,421 కోట్లుగా ఉండగా, 2022-23 నాటికి రూ. 25,617 కోట్లకు పెరిగింది.

మద్యం విక్రయాలపై వ్యాట్ రూపంలో కూడా ఆదాయం పెరిగింది. గత ఆర్థిక సంవత్సరంలో అంచనా చేసిన రూ. 20,298 కోట్లతో పోలిస్తే, దాదాపు రూ. 5 వేల కోట్లు అదనంగా సమకూరింది. ఫారిన్ లిక్కర్స్, స్పిరిట్స్, బీర్ల విక్రయాలు పెరగడం వల్ల స్టేట్ ఎక్సయిజ్ డ్యూటీ ద్వారా ఎక్కువ ఆదాయం వస్తోంది. 2021-22లో స్టేట్ ఎక్సయిజ్ ఆదాయం రూ. 17,482 కోట్లుగా ఉండగా, అదనంగా రూ. 1,864 కోట్లు సమకూరింది. మాల్ట్ లిక్కర్ ద్వారా కూడా మరో రూ. 492 కోట్లు వచ్చినట్లు నివేదించారు.

అధికారుల నిర్లక్ష్యం

మద్యం దుకాణాలు, ఎలైట్ షాప్స్, బార్లు రెన్యూవల్ ఫీజును ఆలస్యంగా చెల్లించినా, అధికారులు పెనాల్టీ విధించడం లేదని కాగ్ ఆరోపించింది. ఎక్సయిజ్ పన్ను చెల్లించడంలో జాప్యం జరిగినా జరిమానా వసూలు చేయడం లేదు. హైదరాబాద్ సిటీతో పాటు శివారు ప్రాంతాల్లో 179 మద్యం దుకాణాలు, ఎలైట్ షాప్స్, బార్ల గణాంకాలను విశ్లేషించిన కాగ్, సుమారు రూ. 77 కోట్లను వసూలు చేయాల్సి ఉన్నా, అధికారులు నిర్లక్ష్యంగా వ్యవహరించారు. ఎక్సయిజ్ అధికారులు చర్యలు తీసుకుంటామని, పెనాల్టీ వసూలు చేస్తామని తెలిపినా, ప్రభుత్వానికి మూడుసార్లు గుర్తుచేసినా స్పందన రాలేదని కాగ్ పేర్కొంది. రాష్ట్రంలో సాధారణంగా 123 రోజుల ఆలస్యంతో టాక్స్ మరియు రెన్యూవల్ ఫీజు చెల్లించబడింది.

సంవత్సరాల వారీగా ఆదాయం (రూపాయల కోట్లు) మరియు వృద్ధి రేటు:

• 2017-18: 9,421 కోట్లు (16.67%)
• 2018-19: 10,638 కోట్లు (16.45%)
• 2019-20: 11,992 కోట్లు (17.74%)
• 2020-21: 14,370 కోట్లు (21.56%)
• 2021-22: 17,482 కోట్లు (19.15%)
• 2022-23: 18,471 కోట్లు (21.56%)